Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Tarnowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2023 roku

Sąd Rejonowy w Tarnowie, V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia Zbigniew Miczek

Protokolant – Sylwia Jop

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2023 roku w Tarnowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa M. M.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W.

o zapłatę

oddala powództwo;

zasądza od powoda M. M. na rzecz strony pozwanej (...) Spółka Akcyjna w W. kwotę 5.417,00 złotych (słownie: pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Zbigniew Miczek

Sygn. akt V GC 92/23

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 26 czerwca 2023 roku

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 327 ¹ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku sporządza się w sposób zwięzły, w związku z czym w niniejszym uzasadnieniu
w zakresie twierdzeń stron odwołano się do treści ich pism procesowych

W pozwie złożonym w dniu 16.02.2023 roku powód M. M. wniósł
o zasądzenie od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 60.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 19.01.2021 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. ( k. 3-5)

Na uzasadnienie żądania pozwu powód podał, że domagał się refundacji szkody
w postaci uszkodzenia kabiny w maszynie (...) w ramach ubezpieczenia majątkowego (Auto Casco) zawartej ze stroną pozwaną. Na podstawie wyceny z dnia 26.10.2020 roku powód podał, że koszt przywrócenia koparki do stanu sprzed szkody wynosi 86.449,02 złotych. Powód nadmienił, że pozwany ubezpieczyciel odmówił przyjęcia na siebie odpowiedzialności za zdarzenie, a to ze względu na brak dokumentacji na temat okoliczności i przyczyn powstania uszkodzeń oraz brak potwierdzenia zgłoszenia szkody na Policję.

W dniu 18.04.2023 roku strona pozwana przedłożyła odpowiedź na pozew,
w której wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Strona pozwana zarzuciła, że powód nie posiada legitymacji do występowania
w sprawie. Jak wynika z danych przekazywanych przy zawieraniu umowy
z ubezpieczycielem, właścicielem koparki kołowej C. jest Europejski Fundusz Leasingowy spółka akcyjna. Powód jest jedynie użytkownikiem wyżej wymienionej maszyny do robót ziemnych. Szkoda powstała w majątku Europejskiego Funduszu Leasingowego spółki akcyjnej, a nie w majątku powoda.

Pozwany zarzucił, że powód nie wskazał ani nie udowodnił, aby zawierał jakiekolwiek umowy z ubezpieczycielem w zakresie ubezpieczenia koparki kołowej C.. Powód nie wykazał również, na jakiej podstawie dochodzi odszkodowania w kwocie 60.000,00 złotych od pozwanego.

Strona pozwana nadmieniła, że zawarła z Europejskim Funduszem Leasingowym spółką akcyjną generalną umowę ubezpieczenia mienia, (...) numer (...), która obowiązywała od w okresie od 5.06.2020 roku do 5.06.2022 roku. Integralną częścią umowy są Ogólne Warunki Ubezpieczenia Maszyn od uszkodzeń ustalone uchwałą numer (...) Zarządu (...) spółki akcyjnej z dnia 26 lipca 2007 roku ze zmianami.

Strona pozwana podała, że fakt, iż doszło do uszkodzenia mienia objętego umową ubezpieczenia nie oznacza automatycznie, że ubezpieczyciel jest zobowiązany do pokrycia kosztów jego naprawy ( k. 23-24v).

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Bezsporne były okoliczności dotyczące:

- świadczenia przez powoda usług budowlanych w zakresie robót ziemnych;

- posługiwania się przez powoda koparką marki C. model (...);

- uszkodzenia w nocy 21.10.2020 roku kabiny koparki, co miało miejsce na niestrzeżonym placu budowy;

- zgłoszenia przez powoda pozwanemu ubezpieczycielowi szkody;

- zarejestrowania przez stronę pozwaną szkody pod numerem (...);

- odmowy przez pozwanego ubezpieczyciela wypłaty odszkodowania;

- zlecenia przez powoda wykonania kalkulacji naprawy – zgodnie z której wynikiem koszt wymiany kabiny wynosił 70.283,76 złotych netto co stanowiło 86.449,02 złotych brutto;

- treści pism w toku likwidacji szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Umowa generalna ubezpieczenia numer (...) została zawarta w dniu 10.01.2014 roku przez EFL Finance Spółkę Akcyjną oraz stronę pozwaną. Produktem był leasing majątkowy który obowiązywał od dnia 5.06.2020 roku do dnia 05.06.2022 roku.

dowód:

- polisa – k. 27-28;

Integralną częścią polisy były ogólne warunki ubezpieczenia maszyn od uszkodzeń ustalone uchwałą numer (...) Zarządu (...) Spółki Akcyjnej z dnia 26.07.2007 roku ze zmianami ustalonymi uchwalą numer (...) z dnia 21.02.2011 roku, uchwałą numer (...) z dnia 28.03.2012 roku oraz uchwalą numer (...) Zarządu (...) spółki akcyjnej z dnia 23.12.2015 roku i ze zmianami ustalonymi uchwałą numer (...) z dnia 6.07.2018 roku.

dowód:

- Ogólne Warunki Ubezpieczenia Maszyn Od Uszkodzeń – k. 30 – 35;

W piśmie z dnia 18.01.2021 roku skierowanym do powoda, strona pozwana poinformowała o odmowie przyznania przez siebie odszkodowania w sprawie (...). Strona pozwana wskazała, że nie otrzymała wymaganej dokumentacji i informacji: „1) ustalenia okoliczności i przyczyny powstania uszkodzeń, 2) pisemnego potwierdzenia zgłoszenia szkody na Policji 3) w świetle oświadczenia operator poprosiła o informację, czy w miejscu postoju, uszkodzenia ustanowiono stały dozór lub ochronę, czy był prowadzony monitoring, czy był ustanowiony patrol lotny agencji ochrony (…) 4) podanie, jakie czynności podjęli Państwo w celu ustalenia w wyniku jakiego zdarzenia doszło do uszkodzenia kabiny koparki i podanie dokładnego adresu, nazwy budowy gdzie stwierdzono uszkodzenie. Ponadto, w odniesieniu do informacji od przedstawiciela C., odnośnie kabiny prosiliśmy o przesłanie treści oryginalnej wiadomości od C., 6) jeżeli zakończono naprawę, to kopię faktury”

dowód:

- pismo z dnia 18.01.2021 roku – k. 10, k. 36.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na okolicznościach niespornych, w tym przyznanych albo niezaprzeczonych. Postąpienie takie znajduje uzasadnienie w treści art. 229 oraz 230 k.p.c. Część z tych okoliczności została przez strony zgodnie przyznana, a w zakresie części z nich, pozwany nie wypowiedział się.

Zawnioskowanym i przeprowadzonym dowodom Sąd dał wiarę, co oznacza brak konieczności szczegółowego omawiania tych dowodów.

Sąd postanowił na zasadzie art. 458 ¹⁰ k.p.c. pominąć dowód z przesłuchania stron. Mając na uwadze brak wykazania legitymacji procesowej strony powodowej przeprowadzenie tego dowodu było zbyteczne dla rozstrzygnięcia, a wystarczające było przeprowadzenie postępowania dowodowego w oparciu o dokumenty.

Sąd na zasadzie art. 278 § 1. k.p.c. w związku z art. 235 ² § 1 pkt. 2. k.p.c. postanowił pominąć wnioski o dopuszczenie dowodu z oględzin biegłego, gdyż na uwadze brak wykazania legitymacji procesowej przeprowadzenie dowodu na wysokość szkody było zbyteczne dla rozstrzygnięcia.

Sąd postanowił nie uwzględnić wniosku strony powodowej o wyznaczenie terminu do przedłożenia cesji wierzytelności. Wniosek ten był spóźniony, a co więcej, pełnomocnik strony powodowej nie odebrał korespondencji w sprawie (k. 41), tymczasem mógł już w dacie złożenia pozwu przedstawić dokument cesji, lecz nawet się na niego nie powołał. Nie złożył również odpowiedzi na sprzeciw. Co więcej również na rozprawie pełnomocnik nie zaoferował tego dokumentu, mimo zakwestionowania legitymacji procesowej w odpowiedzi na sprzeciw.

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd zważył, co następuje:

W sprawie zastosowanie będą miały przepisy następujących aktów prawnych:

ustawy z dnia 23.04.1964 roku – Kodeks cywilny (tj. Dz.U. 2022 r., poz. 1360 ze zm.) – zwanej „k.c . ”;

ustawy z dnia 17.11.1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz.U. 2021 r., poz. 1805 ze zm.) – zwanej „k.p.c.”;

ustawy z dnia 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. 2022 r., poz. 1125 ze zm.) – zwanej „u.k.s.c.”.

ustawy z dnia 16.11.2006 roku o opłacie skarbowej (tj. Dz.U. 2022 r. poz. 2142 ze zm.) – zwana „u.o.s.”;

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Obowiązkiem ubezpieczającego jest uiszczenie określonej kwoty pieniężnej (składki) w terminach określonych w umowie (jednorazowo lub ratalnie).

Wskazać należy, że celem procesu cywilnego jest urzeczywistnienie normy prawnej obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych. Strony procesowe muszą pozostawać w pewnym stosunku do przedmiotu procesu cywilnego. Powód musi być uprawniony do występowania z określonym roszczeniem, a pozwany zobowiązany do jego zaspokojenia. Na oznaczenie tego materialnego uprawnienia do występowania w konkretnym procesie cywilnym w charakterze strony procesowej przyjęło się określenie legitymacji procesowej, o której istnieniu nie decydują przepisy prawa procesowego, ale przepisy prawa materialnego ( por. W.Siedlecki w: W. Siedlecki, Z. Swieboda Postępowanie cywilne. Zarys wykładu Warszawa 2004 r., s. 116).

Aby skorzystać z ochrony prawnej powód musi wykazać prawdziwość podnoszonych przez siebie twierdzeń w sytuacji, gdy pozwany przeczy takim twierdzeniom. Obrona pozwanego w procesie może polegać bowiem na przeczeniu powództwu lub na podniesieniu zarzutów niweczących (nie kwestionujących powstaniu uprawnienia, ale zaistnieniu takich zdarzeń które spowodowały utratę możliwości uzyskania ochrony). W pierwszym przypadku na powodzie spoczywa procesowy ciężar dowodu, polegający na zgłoszeniu wniosków dowodowych i przedłożeniu będących w jego dyspozycji środków dowodowych.

W niniejszej sprawie obrona strony pozwanej polegała na zaprzeczeniu prawa powoda, poprzez podniesienie zarzutu braku związania umową, a więc zaprzeczeniu istnienia po jego stronie czynnej legitymacji procesowej.

Brak legitymacji procesowej którejkolwiek ze stron prowadzi do wydania na niekorzyść powoda orzeczenia, czyli do oddalenia powództwa w całości lub w części, zależnie od tego, w jakim zakresie brak ten zachodzi ( por. W.Siedlecki w: W. Siedlecki, Z. Swieboda Postępowanie cywilne. Zarys wykładu Warszawa 2004 r., s. 118). Podzielić należy pogląd, że powód wytaczając powództwo o świadczenie musi wykazać więc zawsze – niezależnie od stanowiska pozwanego – swoją legitymację czynną, legitymację bierną pozwanego oraz wymagalność roszczenia, zaskarżalność roszczenia i interes prawny ( por. P. Osowy, Powództwo o świadczenie, Przemyśl 2005 r., s. 317 – 350).

W niniejszej sprawie powód domagała się zapłaty kwoty 60.000,00 złotych tytułem odszkodowania z umowy ubezpieczenia majątkowego, przy czym w uzasadnieniu podniesiono sprzecznie różne okoliczności dotyczące rodzaju ubezpieczenia: najpierw wskazano, że chodzi o ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC), a drugi raz, że chodzi o ubezpieczenie AC, a więc określane jako Auto Casco.

Przyjmując za podstawę roszczenia umowę ubezpieczenia majątkowego Auto Casco wskazać należy, że powód nie wykazał, że zawarł bezpośrednio z stroną pozwaną umowę ubezpieczenia. Powód nie zaoferował żadnego dowodu, z którego wynikałby fakt zawarcia umowy ubezpieczenia, z której wywodzi istnienia obowiązku zapłaty po stronie pozwanej bezpośrednio na jego rzecz. W szczególności powód nie przedstawił podstawowego w takiej sytuacji dowodu z dokumentu polisy o jakiej mowa w art. 809 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia.

Powód jest leasingobiorcą koparki, która uległa uszkodzeniu, natomiast jej właścicielem (zarazem leasingodawcą) jest EFL Finance Spółka Akcyjna w W., która to zawarła umowę ubezpieczenia. Powód nie wykazał aby był uprawnionym (ubezpieczonym) z tej umowy. Co więcej złożony przez niego na rozprawie wniosek o zakreślenie mu terminu do złożenia cesji wierzytelności potwierdza, że ma on świadomość, że nie był pierwotnie legitymowany z umowy lub uprawniony, bo w innym przypadku zawieranie umowy cesji byłoby zbędne.

Zwrócić należy uwagę, że zgodnie z art. 709 ⁶ k.c., jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, iż korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu, w braku odmiennego postanowienia umownego, koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach. Oznacza to, że zawarcie umowy ubezpieczenia przedmiotu leasingu może być uregulowane w ramach swobody umów. Powołany przepis wskazuje zakres ubezpieczenia, jeśli na korzystającego nałożony został obowiązek pokrycia kosztów ubezpieczenia rzeczy, natomiast nie określa podmiotu, który ma zawrzeć umowę ubezpieczenia. W praktyce można spotkać się
z czteroma sytuacjami:

leasingodawca zawiera umowę ubezpieczenia i opłaca składkę, a jej wartość przenosi na leasingobiorcę w ramach rat leasingowych lub dodatkowych opłat;

leasingodawca zawiera umowę ubezpieczenia, a składkę opłaca leasingobiorca;

leasingobiorca zawiera umowę ze wskazanym przez leasingodawcę towarzystwem ubezpieczeniowym oraz opłaca składkę;

leasingobiorca zawiera umowę z dowolnym towarzystwem ubezpieczeniowym oraz opłaca składkę.

Skoro powód nie wykazał podstawy faktycznej wskazanej w pozwie, to już jest to podstawą do oddalenia powództwa. Twierdzenie, że strony bezpośrednio zawarły umowę ubezpieczenia jest w oczywisty sposób nieprawdziwe, skoro powód nie przedstawił dowodu zawarcia takiej umowy, w szczególności nie przedstawił dokumenty polisy. Z przedłożonego natomiast przez stronę pozwaną dokumenty wynika, że umowę ubezpieczenia zawarł leasingodawca. W związku z tym, ze chodzi w tym przypadku o wypadek ubezpieczeniowy na podstawie kontraktowej, to uprawnionym do odszkodowania jest ubezpieczający, chyba że wskaże w umowie innego ubezpieczonego. Powód nie wykazał, aby był ubezpieczonym na podstawie tej umowy.

W związku z tym, że na podstawie ubezpieczenia majątkowego typu Auto Casco mamy do czynienia z kontraktową odpowiedzialnością towarzystwa ubezpieczeniowego, to bezprzedmiotowe są rozważania, co do podmiotu w majątku którego wyrządzono szkodę. Jak już wskazano wcześniej, skoro powód miał zamiar przedstawiać cesję wierzytelności, to oznacza, że miał świadomość, iż pierwotnie nie przysługiwała mu wierzytelność, z której wywodzi dochodzone roszczenie.

Podnieść też należy, że traktowanie powoda przez stronę pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego jako uprawnionego do dochodzenia odszkodowania nie jest tożsame z uznaniem, iż posiada on czynną legitymację procesową, która wywodzi się z prawa materialnego. W związku z tym, że prawo materialne Sąd zawsze bierze pod uwagę z urzędu, to również z urzędu bada on legitymację procesową obu stron, a tym bardziej musi to uczynić na zarzut.

Podkreślić należy, za poglądem doktryny, że skoro prawo procesowe jest prawem formalnym, prawem normatywnym w dosłownym znaczeniu, to „formalność” stanowi jego cechę immanentną. Wyraża się on w stanowieniu jasnych reguł postępowania, jednoznacznym ich odczytywaniem i bezwzględnym przestrzeganiem. ( por. J. Gudowski O kilku naczelnych zasadach procesu cywilnego – wczoraj, dziś, jutro, w: Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Stanisława Sołtysińskiego pod red. A. Nowickiej Poznań 2005 r., s. 1033 i powołana tam literatura). Oddalenie więc powództwa na tej podstawie, że strona powodowa nie wykazała we właściwym momencie podstaw dochodzonego powództwa i zaniedbała obowiązku przedstawienia twierdzeń i dowodów, nie stanowi naruszenia prawa do sądu, a jest jedynie wyrazem prawidłowo rozumianej zasady sprawiedliwości proceduralnej. Stosowanie w sposób prawidłowy przepisów procesowych (formalnych) może prowadzić do sytuacji, że orzeczenie sądowe będzie odbiegało w podstawach faktycznych od rzeczywistego przebiegu stosunków, w sytuacji gdy sąd nieprawidłowo oceni dowody lub wyciągnie z nich niepoprawne wnioski albo gdy na skutek braku aktywności stron nie zostaną zgłoszone we właściwym terminie wnioski dowodowe istotne dla sprawy. Odrzucić należy postulat tzw. prawdy obiektywnej w procesie cywilnym w przeciwstawieniu jej tzw. prawdzie formalnej, gdyż z punktu logiki prawda może przybrać tylko jeden wymiar. Zwrócić należy uwagę, że sposób konstrukcji uzasadnień sądowych jest taki, że żadne z nich nie zawiera w zakresie podstaw faktycznych stwierdzenia: sąd ustalił prawdę, lecz: sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy. Zresztą sam ustawodawca wprowadzając zasadę prekluzji twierdzeń i dowodów dopuszcza odmowę przeprowadzenia dowodu, który mógłby mieć wpływ na faktyczną podstawę rozstrzygnięcia. Wszystko to prowadzi do wniosku, że sąd zobowiązany jest do ustalenia faktów na podstawie dowodów zgłoszonych zgodnie z regułami procesowymi. Naruszenie przez stronę tych reguł może prowadzić do oddalenia wniosku dowodowego, a w konsekwencji przyjęcie określonego faktu za nieudowodnionego, co może spowodować niekorzystny dla tej strony wynik procesu.

Mając na uwadze powyżej przedstawione okoliczności należało powództwo oddalić albowiem strona powód nie wykazał, aby posiadał wierzytelność w stosunku do strony pozwanej, której zasądzenia mógłby się skutecznie domagać, w szczególności, iż powód zawarł umowę ubezpieczenia ze stroną pozwaną albo taką umowę zawarł leasingodawca wskazując, że ubezpieczonym będzie powód.

Dlatego też powództwo podlegało oddaleniu o czym orzeczono na zasadzie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c. w związku z powyżej powołanymi przepisami.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. obciążając nimi powoda w całości, jako stronę, która przegrała proces w całości. W sprawie na koszty procesu w łącznej kwocie 5.417,00 złotych składają się:

wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej w osobie radcy prawnego w kwocie 5.400,00 złotych na zasadzie § 2 pkt 6 w zw. z § 15 ust. 1 i 3 r.o.r.p. w stawce minimalnej

opłata skarbowa w wysokości 17,00 złotych na zasadzie art. 1 ust. 1 pkt 2 u.o.s. w zw. jej częścią IV Załącznika.

Sędzia Zbigniew Miczek