Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Tarnowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2025 roku

Sąd Rejonowy w Tarnowie, V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – sędzia Zbigniew Miczek

Protokolant – Monika Wierciak

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2025 roku w Tarnowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej
w W.

o zapłatę

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od strony powodowej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz strony pozwanej Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 917,00 złotych (słownie: dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Zbigniew Miczek

Sygn. akt V GC 492/24

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 18 lutego 2025 roku

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 327 ¹ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku sporządza się w sposób zwięzły, w związku z czym w niniejszym uzasadnieniu w zakresie twierdzeń stron odwołano się do treści ich pism procesowych

W pozwie złożonym w dniu 30.10.2024 roku strona powodowa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty w wysokości 1.874,52 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 20.09.2024 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.

Na uzasadnienie żądania pozwu strona powodowa wskazała, że w ramach prowadzonej przez siebie stacji obsługi, realizuje ona naprawy powypadkowe pojazdów. Strona powodowa wskazała, że domaga się roszczenia z AC, a jej legitymacja czynna do wystąpienia w sprawie wynika z umowy cesji wierzytelności. Szkoda dotyczy pojazdu marki T. o numerze rejestracji (...) i zdaniem strony powodowej, wysokość szkody była w kwocie w wysokości 36.666,20 złotych brutto. Ubezpieczyciel zaniżył wysokość odszkodowania, bowiem uznał 34.791,68 złotych. Przyczyną zaniżenia wysokości odszkodowania była redukcja stawki z 230,00 złotych netto do 170,00 złotych netto. Strona powodowa podała, że jej stawki nie odbiegają od stawek innych ASO.

Strona powodowa podała, że po skierowaniu do ubezpieczyciela wezwania do zapłaty, ten odmówił jej dokonania.

Strona powodowa stwierdziła, że zapisy OWU były nieprecyzyjne i nie dawały jednoznacznych wytycznych co do sposobu ustalania wysokości odszkodowania. Zdaniem strony powodowej, OWU nie dawały podstaw do każdorazowego przyjmowania wartości średniej przy wycenie. ( k. 3-7)

W dniu 28.11.2024 roku Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Tarnowie wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił żądanie pozwu w całości ( k. 34).

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw złożyła strona pozwana, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.

Strona pozwana zarzuciła, że pozew złożony przez profesjonalnego pełnomocnika nie zawierał kluczowych informacji i dowodów niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy, tj. nie zawierał on polisy AC oraz nie zawierał OWU. Z treści pozwu nie wynika, jaki był numer polisy, jaka była data jej zawarcia, jaki był rodzaj wykupionego przez poszkodowanego ubezpieczenia. Strona powodowa zatem nie wykazała, z jakiego tytułu i na jakich zasadach dochodziła żądania w niniejszym postępowaniu. Nie wiadomo także, czy strona powodowa domaga się zapłaty z OC, czy też z AC.

Strona pozwana wskazała, że na jej własne zlecenie, sporządzona została opinia określająca średnią arytmetyczną RGB. Zgodnie z treścią opinii, średnia stawka dla warsztatu ASO z polisy AC w roku 2024 dla województwa (...) wyniosła 170,00 złotych za roboczogodzinę. ( k. 41-43)

W dniu 10.01.2025 roku strona powodowa przedłożyła odpowiedź na sprzeciw.

Strona powodowa podała, że ubezpieczyciel w swoich decyzjach wskazywał, że w zakresie szkody obowiązywało OWU Autocasco w wariancie Komfort oraz że weryfikacja została dokonana w oparciu o § 14. ust. 4. OWU. Strona powodowa podała, że dostarczyła te dokumenty razem z pozwem.

Strona powodowa stwierdziła, że nie miała ona obowiązku wskazywać na okoliczności, które nie są między stronami sporne.

Strona powodowa podniosła, że to ubezpieczyciel powołuje się na ograniczenie swojej odpowiedzialności wynikające z OWU. W tym stanie rzeczy, to na nim spoczął ciężar wykazania, że do danej umowy Autocasco obowiązują określone ograniczenia odpowiedzialności, które pozwalają mu odmówić wypłaty odszkodowania ponad określoną kwotę.

Strona powodowa zakwestionowała zaprezentowaną przez ubezpieczyciela opinię. Strona powodowa stwierdziła, że nie wiadomo, na jakiej podstawie pozwany zakład ustalił „średnią” na poziomie 170,00 złotych netto za roboczogodzinę.

Strona powodowa zakwestionowała zaprezentowane przez stronę pozwaną zapisy OWU i stwierdziła, że naruszały one swobodę umów. ( k. 67-73)

W piśmie z dnia 21.03.2025 roku ubezpieczyciel zarzucił, że przedłożona przez stronę powodową polisa AC jest dowodem spóźnionym i strona powodowa winna ją przedłożyć na etapie pozwu. ( k. 103-104)

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

U strony pozwanej funkcjonowały Ogólne Warunki Ubezpieczenia Autocasco Komfort (ACK).

Dowód:

- Ogólne Warunki Ubezpieczenia (§ 11- § 14) – k. 17-18;

W dniu 12.08.2024 roku zawarta została umowa cesji – autocasco pomiędzy stronami: J. B., a (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K..

Zgodnie z § 1. umowy cesji, cesją objęta była szkoda o numerze (...) z dnia 12.08.2024 roku w pojeździe marki T. (...) o numerze rejestracji (...).

Dowód:

- umowa cesji-autocasco z dnia 12.08.2024 roku – k. 11;

W związku z naprawą uszkodzonego pojazdu marki T. o numerze rejestracji (...), strona powodowa wystawiła na rzecz poszkodowanego J. B. fakturę VAT numer (...) na kwotę w wysokości 29.809,92 złotych netto, co stanowiło 36.666,20 złotych brutto.

Dowód:

- faktura VAT numer (...) z dnia 29.08.2024 roku – k. 13;

W piśmie z dnia 5.09.2024 roku strona pozwana poinformowała stronę powodową o przyznaniu odszkodowania w kwocie w wysokości 34.791,68 złotych. Strona powodowa wskazała, że dokonała weryfikacji faktury za naprawę na podstawie pkt. 1 § 14 ust. 4 OWU Autocasco Komfort (ACK).

Poprzednio została wypłacona kwota w wysokości 14.133,78 złotych netto.

Dowód:

- pismo z dnia 11.08.2024 roku – k. 56;

- decyzja z dnia 19.08.2024 roku – k. 51;

- wycena naprawy pojazdu – k. 51v-52;

- kalkulacja naprawy numer (...) – k. 52-55v;

- decyzja z dnia 5.09.2024 roku – k. 14;

- kalkulacja ControlExpert – k. 56-58;

W piśmie z dnia 24.09.2024 roku strona powodowa wezwała stronę pozwaną do zapłaty kwoty w wysokości 1.874,52 złote.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 24.09.2024 roku – k. 15;

Cech (...) w K. ustalił, że:

- zakres ekonomicznie uzasadniony stosowania stawki za 1 rbg wyniósł 190,00 złotych do 550,00 złotych netto;

- średnia stawka za 1 rbg. w zakładach dealerskich wynosiła 370,00 złotych netto (roboty blacharskie, lakiernicze, mechaniczne).

Dowód:

- informacja – k. 19;

W (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością naprawy serwisowe były wykonywane przy stawce w wysokości 300,00 złotych netto za roboczogodzinę, zaś naprawy blacharsko-lakiernicze były wykonywane przy stawce w wysokości 350,00 złotych netto za roboczogodzinę.

Dowód:

- informacja z dnia 19.05.2021 roku – k. 24;

Z treści opinii sporządzonej przez mgr inż. J. S. z dnia 16.08.2021 roku w innym postępowaniu wynikało, że wysokość stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych stosowanej przez autoryzowane serwisy obsługi samochodów marki O. i w połowie 2020 roku na obszarze miasta K. wynosiła: minimalna 140,00 złotych netto, maksymalna 220,00 złotych netto, średnia 180,00 złotych netto.

Dowód:

- dokument opinii J. S. z dnia 16.08.2021 roku – k. 25-26;

W (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. w okresie od 1.01.2022 roku dla pojazdu marki A. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 255,00 złotych netto.

W (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. w okresie od 1.01.2022 roku:

- dla pojazdów marki: C., S., S., V. osobowe, V. dostawcze – stawki blacharsko-mechaniczne i lakiernicze wynosiły 205,00 złotych netto,

- dla pojazdu marki A. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 260,00 złotych netto.

W (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w O. w okresie od 1.01.2022 roku:

- dla pojazdów marki: C., S., S., V. osobowe, V. dostawcze – stawki blacharsko-mechaniczne i lakiernicze wynosiły 208,00 złotych netto,

- dla pojazdu marki A. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 252,00 złotych netto.

W (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce jawnej w K. w okresie od 1.01.2022 roku, dla pojazdu marki M. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 260,00 złotych netto.

W (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej w Ł. w okresie od 1.01.2022 roku:

- dla pojazdów marki V. i S. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 207,00 złotych netto,

- dla pojazdów marki A. stawka blacharsko-mechaniczna wynosiła 250,00 złotych netto, a stawka lakiernicza wynosiła 250,00 złotych netto,

- dla pojazdów marki S. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 207,00 złotych netto,

- dla pojazdów marki P. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 365,00 złotych netto,

- dla pojazdów innych marek wolumenowych stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 207,00 złotych netto,

- dla innych pojazdów marki P. stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza wynosiła 250,00 złotych netto.

W (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K., a także w oddziałach tej spółki w R. i K., w okresie od 1.01.2022 roku stawka blacharsko-mechaniczna i lakiernicza dla pojazdów marki D. i R. wynosiła 220,00 złotych netto.

Dowód:

- informacje o stawkach za roboczogodzinę prac blacharsko-mechanicznych i lakierniczych stosowanych w naprawach powypadkowych kalkulowanych w systemie Audatex – k. 29-32;

Z opinii A. U. sporządzonej w innym postępowaniu wynikało, że średnia stawka warsztat ASO z polisy AC w roku 2024 dla województwa (...) wynosiła 170,00 złotych za roboczogodzinę.

Dowód:

- dokument opinii A. U. – k. 49-50;

Z treści opinii M. T. z dnia 29.01.2024 roku wynikało, że stawki roboczogodziny stosowane przez autoryzowane serwisy blacharsko-lakiernicze zawierały się w przedziale od 180,00 złotych netto do 300,00 złotych netto średnia stawka ASO w 2022 roku wynosiła 233,00 netto. (…).

Dowód:

- dokument opinii inż. M. T. z dnia 29.01.2024 roku – k. 27-28;

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej prawdziwości i wiarygodności. Podkreślenia wymaga, że dokumenty będące dowodami w sprawie miały charakter dokumentów prywatnych, o których mowa w art. 245 k.p.c., który określa, że dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Przyjęcie zatem prawdziwości dokumentów nie stanowi jednocześnie przyjęcia, że zawarte w nich oświadczenia i twierdzenia polegają na prawdzie.

Sąd nie kwestionuje prawdziwości przedstawionych przez stronę powodową dokumentów wraz z pozwem dokumentów w postaci opinii sporządzanych na potrzeby innych postępowań oraz informacji rynkowych, nie mniej okoliczności te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a to z powodu niewykazania treści umowy.

Wskazać należy, że na fakturach VAT: numer (...) z dnia 31.03.2022 roku ( k. 20), numer (...) z dnia 26.05.2022 ( k. 21) – jakie wystawiła (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K., zostały zaciemnione takie informacje jak dane nabywcy oraz dane pojazdu. Z kolei na fakturze VAT numer (...) z dnia 16.08.2022 roku ( k. 22), oraz na fakturze VAT numer (...) z dnia 4.05.2022 roku ( k. 23) – jakie zostały wystawione przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w K., zostały zaciemnione dane nabywcy, dane pojazdu oraz zaciemnione zostały podpisy osób uprawnionych do wystawienia faktury. Z racji na to, że wymienione powyżej faktury VAT nosiły widoczne ślady przerobienia, prowadzi to do braku wiarygodności przedstawionych dokumentów. W związku z tym, Sąd postanowił na zasadzie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. pominąć dowód z powyższych faktur VAT. Podkreślić należy, że żaden z przepisów k.p.c. nie upoważnia stron do przedkładania jako dowodów dokumentów przerabianych lub podrabianych, gdyż prowadzi to w istocie do zafałszowania ich treści.

Sąd postanowił oddalić wnioski dowodowe o dopuszczenie dowodów z dokumentów w postaci opinii K. G. ( k. 74-80), informacji o stawkach w grupie AutoRemo ( k. 81), informacji o stawkach Aso LCamp ( k. 82), opinii technicznego biegłego A. B. ( k. 83-84), opinii A. A. ( k. 85), informacji Cech (...) ( k. 86-87) na zasadzie art. 235 ² § 1 w zw. z art. 458 ⁵ § 1 k.p.c., albowiem te zostały zgłoszone jako spóźnione.

W odpowiedzi na sprzeciw z dnia 10.01.2025 roku strona powodowa przedłożyła wniosko-polisę numer (...) – jednakże na tamtym etapie postępowania wniosek dowodowy należało uznać za spóźniony, bowiem strona powodowa winna przedłożyć polisę już w pozwie. W treści odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa nie powołała żadnych okoliczności wskazujących na to, że polisa nie mogła zostać wcześniej przedstawiona. Sąd postanowił na zasadzie art. 235 ² § 1 w zw. z art. 458 ⁵ § 1 k.p.c. pominąć wniosek dowodowy strony powodowej o dopuszczenie dowodu z wyżej wymienionej polisy.

Ustalenia treści umowy wynikającej z polisy nie mógł służyć również zawarty w pozwie wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z akt szkodowych, gdyż został on złożony na okoliczność przebiegu postępowania likwidacyjnego i zakresu weryfikacji kosztów, nie zaś na okoliczność ustalenia treści umowy. Niezależnie od tego – o czym mowa będzie szerzej w rozważaniach – strona powodowa nie podniosła w pozwie żadnych twierdzeń, co do zawarcia umowy ubezpieczenia i jej treści.

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd zważył, co następuje:

powództwo podlega oddaleniu w całości.

W sprawie zastosowanie będą miały przepisy następujących aktów prawnych:

1)  ustawy z dnia 23.04.1964 roku – Kodeks cywilny (tj. Dz.U. 2024 r., poz. 1061 ze zm.) – zwanej „k.c . ”;

2)  ustawy z dnia 17.11.1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz.U. 2024 r., poz. 1568 ze zm.) – zwanej „k.p.c.”;

3)  ustawy z dnia 11.09.2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (tj. Dz.U. 2024 r. poz. 838 ze zm.) – zwanej dalej „u.o.d.u.”;

4)  ustawy z dnia 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. 2024 r., poz. 959 ze zm.) – zwanej „u.k.s.c.”;

5)  ustawy z dnia 16.11.2006 roku o opłacie skarbowej (tj. Dz.U. 2023 r. poz. 2111 ze zm.) – zwanej „u.o.s.”;

6)  rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. 2023 r., poz. 1935 ze zm.) – zwane „r.o.r.p.”

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Z kolei § 2 przywołanej regulacji głosi, iż świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu majątkowym określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Natomiast po myśli art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przy czym wobec ugruntowanego już stanowiska orzecznictwa i doktryny nie ulega wątpliwości, że powinnością poszkodowanego jest podjęcie działań zmierzających do ograniczenia rozmiarów szkody, a odszkodowanie ma przywrócić stan majątkowy sprzed powstania szkody, nie prowadząc jednak do wzbogacenia, które przewyższyłoby wysokość faktycznie poniesionej szkody.

W niniejszej sprawie pozew złożony przez kwalifikowanego pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego pozew nie zawierał twierdzeń m.in. odnośnie daty zawarcia umowy, okresu obowiązywania, stron umowy, rodzaju ubezpieczenia, wskazania istotnych postanowień umowy oraz okoliczności związanych z zawarciem umowy cesji wierzytelności, w szczególności daty jej zawarcia. Co więcej strona powodowa nie zawnioskowała w pozwie dowodu z dokumentu polisy, nie mówiąc już o jego przedłożeniu.

Strona powodowa dopiero w piśmie z dnia 10.01.2025 roku jakie stanowiło odpowiedź na sprzeciw, strona powodowa ustosunkowując się do zarzutu ubezpieczyciela, przedłożyła wniosko-polisę numer (...). Wraz ze złożeniem wniosko-polisy strona powodowa nie przedstawiła jednak żadnych twierdzeń co do tego, że powołanie polisy nie było możliwe na etapie składania pozwu ani nie wyjaśniła, dlaczego potrzeba powołania polisy wynikła dopiero na etapie składania odpowiedzi na sprzeciw. Na rozprawie w dniu 18.02.2025 roku Sąd postanowił na zasadzie art. 235 ² § 1 w zw. z art. 458 ⁵ § 1 k.p.c. pominąć wniosek dowodowy strony powodowej o dopuszczenie dowodu z wyżej wymienionej polisy.

Zgodnie z art. 458 ⁵ § 1 k.p.c., powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany - w odpowiedzi na pozew. Z kolei zgodnie z art. 458 ⁵ § 4 k.p.c., twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1-3 podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

W niniejszej sprawie dowód z polisy był kluczowy dla sprawy, bowiem na tej podstawie Sąd mógł ustalić treść umowy łączącej strony. To w treści polisy znajduje się odesłanie do konkretnych postanowień OWU lub wyłączenia ich stosowania. Zatem bez dowodu z polisy nie można było ustalić, jakie konkretnie postanowienia OWU miały zastosowanie – i czy faktycznie były to zapisy OWU Autocasco Komfort. Bez dowodu z polisy nie można było ustalić, kiedy umowa ubezpieczenia została zawarta, jakie były jej strony, oraz jaka była treść łączącego jej strony stosunku. Wskazać tu należy, że przy ocenie potrzeby powołania konkretnego dowodu, z uwzględnieniem spoczywającego na stronach ciężaru wspierania postępowania (art. 6 § 2 k.p.c.), nie można abstrahować m.in. od charakteru konkretnego dowodu i możliwości jego wcześniejszego pozyskania przez stronę przy dołożeniu należytej staranności.

W tym miejscu należy szerzej odnieść się do sposobu sfomułowania pozwu w niniejszej sprawie, który w istocie został sporządzony przez kwalifikowanego pełnomocnika w osobie radcy prawnego. Przedmiotem procesu cywilnego są twierdzenia powoda przywołane w pozwie i jego uzasadnienie na poparcie zgłoszonego żądania. To te twierdzenia wyznaczają podstawę faktyczną żądania, a tym wyznaczają zakres postępowania dowodowego, które ma stanowić podstawę wyrokowania. Tymczasem w niniejszym przypadku w pozwie i jego uzasadnieniu strona powodowa nie przywołała tych istotnych na przedmiot żądania twierdzeń. Jak się wydaje strona powodowa posłużyła się wzorcem pozwu typowym dla dochodzenia odszkodowania z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów, a więc w sytuacji odpowiedzialności deliktowej, gdzie treść umowy ubezpieczenia zasadniczo – poza okresem jej obowiązywania – nie ma znaczenia, gdyż zakres takiej odpowiedzialności i jej wyłączenia, wynikają z przepisów ustawowych. W każdej sprawie, w której roszczenie wywodzone jest z umowy, nie tylko dotyczącym sprawy rozpoznawanej w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych, już w pozwie winny być zgłoszone takie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie. Gdy sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych, to zgodnie z art. 458 ⁵ § 1 i 4 k.p.c. takie twierdzenia zasadniczo nie mogą być zgłaszane później. Na pewno twierdzenia dotyczące zawarcia umowy i jej najważniejsze postanowienia winny być przywołane w pozwie i zgłoszone wnioski dowodowe na ich wykazanie. Zauważyć należy, że nie jest obowiązkiem Sądu wyręczać powoda w poszukiwaniu i definiowaniu tych twierdzeń.

Zdecydowanie należy wskazać, że proces o zapłatę odszkodowania od ubezpieczyciela jest samoistnym postępowaniem sądowym, a nie kontynuacją postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez ubezpieczyciela na skutek zgłoszenia szkody. Nie jest to bowiem żadne odwołanie od decyzji odmawiającej uznanie odpowiedzialności lub wypłatę odszkodowania, tak jak ma to miejsce np. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, gdzie istniej model quasi-sądowy, gdzie w pierwszej fazie postępowanie prowadzone jest przez organ rentowy przy zastosowaniu administracyjnych przepisów proceduralnych, a w drugiej fazie, po wniesieniu odwołania postępowanie prowadzone jest przez sąd. W związku z tym w każdej sprawie tego typu jak ta, powód winien powołać twierdzenia i dowody właściwe ze względu na rodzaj dochodzonego roszczenia, gdyż zachowanie ubezpieczyciela na etapie postępowania likwidacyjnego jest irrelewantne na jego stanowisko w trakcie procesu, jako pozwanego. W szczególności wypłata części odszkodowania na etapie przedsądowym nie zwalania powoda z obowiązku przywołania twierdzeń i przywołania dowodów na ich wykazanie i nie pozbawia ubezpieczyciela jako pozwanego możliwości podnoszenie zarzutów prawa materialnego i procesowego, w tym niewykazania treści umowy. Skuteczne podniesienie takich zarzutów we na właściwym etapie postępowania sądowego może skutkować oddaleniem powództwa, a taka sytuacja ma właśnie miejsce w niniejszej sprawie.

Akceptacja zachowania strony, która wniosek dowodowy zgłasza dopiero w odpowiedzi na sprzeciw, w sytuacji gdy nic nie stało na przeszkodzie, aby ww. wniosek dowodowy zgłosić w pozwie, prowadziłaby do nieuzasadnionego opóźnienia w rozpoznaniu sprawy. Proces cywilny przewiduje zaś konieczność zapewnienia sprawności postępowania i dyscyplinowania stron do powoływania faktów i dowodów bez zbędnej zwłoki, tak, aby postępowanie mogło się toczyć szybko i sprawnie (art. 6 § 2 k.p.c.).

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że strona powodowa nie wykazała podstaw do odejścia od językowego rozumienia pojęcia „średnich stawek”. Na rozprawie w dniu 18.02.2025 roku pełnomocnik strony powodowej oświadczył, że pojęcie „średnich stawek” jest dla niego niezrozumiałe [00:38:21-00:39:00]. Jeśli chodzi o pojęcie „średnich stawek”, to w sytuacji gdy strona powodowa podnosiła zarzut niezrozumienia tego pojęcia, to na wskazaną okoliczność winien być powołany dowód z zeznań osoby która zawierała umowę ubezpieczenia. Tymczasem w pozwie w żaden sposób strona powodowa nie powołała się na te okoliczności, w szczególności – jak wcześniej wskazano – nie powołano twierdzeń w zakresie osoby zawierającej umowy oraz czasu i okoliczności z tym związanych. To kwestia rozumienia lub braku rozumienia tych postanowień umownych przez taką osobę mogłaby stanowić podstawę do odejścia od jej językowego pojęcia. Zgodnie z art. 65 § 1 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, zaś po myśli § 2 tego przepisu, w umowach należy raczej badać zgodny cel i zamiaru, niż dosłowne jej brzmienie umowy. Aby zbadać te przesłanki należałoby przesłuchać w charakterze świadka osobę, która zawierała umowę ubezpieczenia, na okoliczność tego, jak ten rozumiała treść OWU, w tym pojęcia średniej stawki. Takiego wniosku dowodowego jednak w sprawie nie było.

W odniesieniu do zależności między oświadczeniem woli a jego wykładnią w doktrynie wskazuje się, że nie ulega wątpliwości, że ujęcie czyichś oświadczeń woli w dokumencie stwarza domniemanie co do tego, iż wyraża on wiernie i całą treść złożonego oświadczenia woli. Założenie to nie zwalania wprawdzie sędziego od obowiązku zinterpretowania oświadczeń zawartych w dokumencie, ale ogromnie to zadanie ułatwia, pozwalając z reguły poprzestać na analizie treści dokumentu, i to przy zastosowaniu ogólnych reguł znaczeniowych danego języka, co do których przyjmuje się, iż są zna użytkownikowi języka. (…) Założenie to nie wyłącza dla celów interpretacyjnych uwzględnienia poza tym okoliczności, w jakich oświadczenie woli – ujęte w dokumencie – zostało złożone ( por. Z. Radwański, Zagadnienia ogólne wykładni oświadczenia woli, Nowe Prawo 1986 r., nr 9, s. 35). Okoliczność, iż treść umowy należałoby rozumieć inaczej niż wynikałoby to z ogólnych reguł znaczeniowych danego języka, np. ze względu na sytuację w jakiej zostały złożone oświadczenia woli winna być wykazana przez stronę która się na to powołuje, a w tym wypadku obowiązek taki spoczywał na stronie powodowej.

Wskazać tutaj należy, że problem wykładni OWU stosowanych przez stronę pozwaną nie jest nowy i był przedmiotem wielu orzeczeń sądowych, gdzie interpretacja ich treści była różna. Natomiast nie można abstrahować od tego, że oceniając te orzeczenia, uwzględnić należy kontekst wynikający ze stanu faktycznego sprawy, w której zostały wydane te orzeczenia. Zwrócić należy uwagę, że orzeczenia te odwołują się do tzw. kombinowanej metody wykładni, opartej na kryteriach subiektywnym i obiektywnym. Zasady stosowania tej metody przedstawił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 29.06.1995 roku ( sygn. akt III CZP 66/95, OSNC 1995 r., nr 12, poz. 168), gdzie stwierdzono, iż zgodnie z kombinowaną metodą wykładni, priorytetową regułę interpretacyjną oświadczeń woli, składanych indywidualnie adresatom, stanowi rzeczywista wola stron. Zastosowanie tej reguły wymaga wyjaśnienia jak strony rzeczywiście zrozumiały złożone oświadczenie woli, a w szczególności, jaki sens łączyły z użytym w oświadczeniu woli zwrotem lub wyrażeniem. W razie ustalenia, że były to te same treści myślowe, pojmowany zgodnie sens oświadczenia woli trzeba uznać za wiążący. Tekst dokumentu nie stanowi wyłącznej podstawy wykładni ujętych w nim oświadczeń woli składanych indywidualnie oznaczonym osobom. (…) W procesie wykładni zawartych w dokumencie oświadczeń woli składanych indywidualnie adresatom dopuszczalne jest zatem sięgnięcie do takich okoliczności towarzyszących złożeniu oświadczenia woli, które mogą być stwierdzone za pomocą pozadokumentowych środków dowodowych. Interpretacja oświadczenia woli w takim wypadku przebiega według ogólnych zasad kombinowanej metody wykładni. Wiążący prawnie sens oświadczenia woli ustala się więc mając w pierwszej kolejności na uwadze rzeczywistą wolę stron, a dopiero wtedy gdy nie da się jej ustalić, sens ten ustala się na podstawie przypisania normatywnego (…). Jeżeli chodzi o oświadczenia woli ujęte w formie pisemnej, czyli wyrażone w dokumencie, to sens tych oświadczeń ustala się przyjmując za podstawę wykładni przede wszystkim tekst dokumentu. W procesie jego interpretacji podstawowa rola przypada językowym regułom znaczeniowym. Wykładni poszczególnych wyrażeń dokonuje się z uwzględnieniem kontekstu, w tym także związków treściowych występujących między zawartymi w tekście postanowieniami. Uwzględnieniu podlegają również okoliczności, w jakich oświadczenie woli zostało złożone, jeżeli dokument obejmuje takie informacje, a także cel oświadczenia woli wskazany w tekście lub zrekonstruowany na podstawie zawartych w nim postanowień.

Podzielając w pełni przedstawioną powyżej argumentację wskazać należy, że strona powodowa nie wykazała, iż osoba zawierająca umowę ubezpieczenia rozumiał jej treść inaczej, niż wynika z jej językowego odczytania. Strona powodowa nie podniosła żadnych twierdzeń, nie mówiąc już o ich wykazaniu, w zakresie okoliczności zawarcia umowy ubezpieczenia i wyboru ubezpieczyciela. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17.04.2018 roku ( sygn. akt I PK 28/17, https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/I%20PK%2028-17-1.pdf) wskazał, że celem wykładni nie jest wykrycie wewnętrznej (subiektywnej) woli danej osoby, jej przeżyć psychicznych czy przekonań, lecz zrozumienie rzeczywistej treści jej działania, zmierzającego do wywołania skutków prawnych. Zakres stosowania metod i kryteriów wykładni jest ograniczony do interpretacji oświadczeń woli stron, czyli do samej treści umowy, a nie do subiektywnego przekonania strony co do jej treści. A skoro tak, to nie jest to możliwe bez przeprowadzenie postępowania dowodowego w zakresie okoliczności zawierania umowy ubezpieczenia, w szczególności przesłuchania osób uczestniczących w jej zawarciu. Okoliczność w jaki sposób pełnomocnik strony powodowej odczytuje pojęcie „średnich stawek” jest dla sprawy całkowicie neutralne

Końcowo ponieść należy za poglądem doktryny, że skoro prawo procesowe jest prawem formalnym, prawem normatywnym w dosłownym znaczeniu, to „formalność” stanowi jego cechę immanentną. Wyraża się on w stanowieniu jasnych reguł postępowania, jednoznacznym ich odczytywaniem i bezwzględnym przestrzeganiem. ( por. J. Gudowski: O kilku naczelnych zasadach procesu cywilnego – wczoraj, dziś, jutro, w: Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Stanisława Sołtysińskiego pod red. A. Nowickiej Poznań 2005 r., s. 1033 i powołana tam literatura). Oddalenie powództwa na tej podstawie, że strona powodowa nie wykazała we właściwym momencie podstaw dochodzonego powództwa, gdyż zaniedbała obowiązku przedstawienia twierdzeń i środków dowodowych w odpowiedniej formie, w sytuacji gdy były one kwestionowane przez stronę przeciwną, nie stanowi naruszenia prawa do sądu, a jest jedynie wyrazem prawidłowo rozumianej zasady sprawiedliwości proceduralnej.

Mając na uwadze powyższe, wobec nie wykazania przez stronę powodową treści umowy ubezpieczenia, Sąd nie mógł dokonać oceny zasadności dochodzonego powództwa, co skutkowało jego oddaleniem na zasadzie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.c. w zw. z art. 805 k.c. oraz pozostałych powyżej powołanych przepisów.

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu wskazać należy, że zgodnie art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Po myśli art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Strona powodowa jako przegrywająca proces winna zwrócić stronie pozwanej w całości poniesione przez nią koszty procesu.

W niniejszej sprawie na koszty procesu w łącznej wysokości 917,00 złotych złożyło się:

1)  wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w kwocie 900,00 złotych na zasadzie § 2 pkt 3 w zw. z § 15 ust. 1 i 3 r.o.r.p. w stawce minimalnej;

2)  opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych ustalona na zasadzie art. 1 ust. 1 pkt 2 u.o.s. w zw. jej częścią IV Załącznika.

Sędzia Zbigniew Miczek